3D-fusie’ van MRI- en CT-beelden
Dankzij koppeling van MRI- en CT beelden kan de KNO-arts zich beter voorbereiden op de operatie én de patiënt beter voorlichten. Een innovatie uit het Deventer Ziekenhuis.
Als een KNO-arts nu een cholesteatoom (agressieve middenoorontsteking) moet (her)opereren, is soms onduidelijk waar die ontsteking exact zit in het middenoor, terwijl dit wel van belang is voor de benadering van de operatie. Een MRI- en CT-scan combineren tot een 3D-beeld maakt exacte lokalisering mogelijk en maakt operaties efficiënter, beter en patiëntvriendelijker. Een cholesteatoom is feitelijk een ophoping van keratine (huidresten) die ontstaat door ingroei van cellen in het middenoor of bot. Het is een woekering van cellen die zorgt voor een soort uitdijende prop die grote gevolgen kan hebben.
Jeroen Peters, KNO-arts en fellow Otologie (oorchirurgie) Deventer Ziekenhuis: ‘Als zo’n “prop” groter wordt, kan dat leiden tot problemen met het trommelvlies, gehoorverlies opleveren, draaiduizeligheid of zelfs een aangezichtszenuwverlamming of schade aan de hersen(vlies).’ Deze aandoening is operatief te behandelen. Echter, de kans dat er door achtergebleven cellen herhaling van het probleem optreedt, is groot. Peters: ‘Residu -achtergebleven weefsel- en recidief -terugkomen van de aandoening- cholesteatomen kunnen in 9 tot 70 procent van de gevallen optreden.’
Fusie van beelden
Gezien de grote kans op recidiveren krijgt de patiënt na zo’n cholesteatoom operatie standaard –naast reguliere controles- na één, drie en vijf jaar een MRI-scan. Soms blijkt dat een her-operatie nodig is. Soms kan dat middels een minimaal-invasieve behandeling door de gehoorgang heen, soms moet het via een snede achter het oor. Peters: ‘Wat vaak lastig is, is om exact de locatie van het cholesteatoom te bepalen. Waar moet ik precies opereren? Vaak blijkt dat nu pas tijdens de operatie.’ Om duidelijker de locatie van de aandoening te bepalen werd contact gezocht met onder meer het Innovatielab van het Deventer Ziekenhuis, de UT en het medisch 3D lab in Enschede.
3D-reconstructie
Technisch Geneeskundige in het Deventer Ziekenhuis Rob van Doremalen (inmiddels werkzaam bij MST) begeleidde de nieuwe ontwikkeling. Rob: ‘We gebruikten eigenlijk altijd de MRI-scan van het cholesteatoom om te kijken of een her-operatie nodig is. Maar met de huidige MRI beelden is de exacte locatie moeilijk vast te stellen. Met name de relatie tot de omliggende botstructuren is slecht te onderscheiden. Voor een goed beeld van deze botstructuren heb je een CT-scan nodig. Het echt nieuwe dat we nu hebben gedaan, is de MRI beelden combineren (“fuseren”) met de CT beelden, en daar een 3D-reconstructie van maken, zodat je het residu/recidief cholesteatoom kunt bekijken en de verhouding ten opzichte van anatomische landmarks kunt inschatten. Je kunt als het ware 3D om de ontsteking heen draaien.’ En dat is belangrijk voor de eventueel nodige hersteloperatie. Jeroen Peters: ‘Als je weet waar de aandoening exact zit, kun je vooraf bepalen of je bijvoorbeeld een operatie via een incisie achter de oorschelp moet doen of niet, en bijvoorbeeld veel beperkter via de gehoorgang kunt opereren. Je kunt de patiënt er beter over informeren en ook de duur van de operatie beter inschatten. Het is efficiënter, patiëntvriendelijker en als KNO-arts kom je veel minder voor verrassingen te staan. Je weet beter waar je aan gaat beginnen.’ Komende periode moet uit onderzoek blijken of de ‘3D fusie van MRI- en CT-beelden’ inderdaad leidt tot een betere beeldvorming en dus betere operatiekwaliteit. Peters: ‘En wie weet kan dit uiteindelijk een standaardprotocol worden bij zo’n (her)operatie, voor alle KNO-collega’s in Nederland.’ Mirte Ketel, de nieuwe Technisch Geneeskundige binnen het Innovatielab van het Deventer Ziekenhuis zal het werk van Rob samen met de KNO-artsen en studenten van de UT verder oppakken.